Στο 33% των νοικοκυριών δεν εργάζεται κανείς, το 32% τα φέρνει βόλτα
με ετήσιο εισόδημα μικρότερο από 10.000 ευρώ, ενώ οι επτά στους δέκα
καταναλωτές έχουν περιορίσει ακόμη και την αγορά ειδών διατροφής.
Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών νιώθει ότι η μακροχρόνια ύφεση
δεν υποβαθμίζει απλά το επίπεδο της διαβίωσής του, αλλά ότι τους
σπρώχνει βιαίως στην εξαθλίωση και τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Του Κώστα Σιαμέλη
Η έρευνα της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων
Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ) με τίτλο «Εισόδημα – Δαπάνες Νοικοκυριών» αποτυπώνει σε
ψυχρούς αριθμούς το δράμα εκατομμυρίων ψυχών που προσπαθούν να
επιβιώσουν μέσα στο ασφυκτικό περιβάλλον της οικονομικής κρίσης.
Η μελέτη έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο σε δείγμα 1.207 αντιπροσωπευτικών νοικοκυριών, στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας.
Στόχος ήταν η καταγραφή των επιπτώσεων της κρίσης στο εισόδημα και
στις δαπάνες των νοικοκυριών, καθώς και η αποτύπωση της στάσης των
πολιτών σχετικά με την ποιότητα διαβίωσης και τις φορολογικές και άλλες
οικονομικές υποχρεώσεις.
Τα βασικά συμπεράσματα από την έρευνα καταγράφονται ως εξής:
- Ο μισός πληθυσμός κινδυνεύει να βρεθεί στο οικονομικό περιθώριο
(δεν καλύπτει φορολογικές υποχρεώσεις, χρωστάει δάνεια και αγοράζει
αγαθά χαμηλότερης ποιότητας για να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις).
- Το 93,1% των νοικοκυριών έχει υποστεί μειώσεις εισοδήματος το διάστημα της κρίσης.
- Το 40% των νοικοκυριών έχει στην οικογένεια ένα τουλάχιστο άτομο σε ανεργία.
- Κλίμα απαισιοδοξίας: Αρνητικές είναι οι προβλέψεις για περαιτέρω
συρρίκνωση εισοδημάτων (το 72% των νοικοκυριών αναμένει νέα μείωση
εισοδημάτων εντός του 2013).
Το κλίμα αυτό επιδρά στην επιδείνωση του οικονομικού κύκλου.
- Νοικοκυριά στα όρια αποφυγής πληρωμών προς το δημόσιο (ΔΕΚΟ, δάνεια κλπ.) λόγω αδυναμίας:
Το 40% των νοικοκυριών καθυστερεί τις οφειλές για να μπορέσει να
αντεπεξέλθει, ενώ το 50% δεν διαθέτει επαρκές εισόδημα για την κάλυψη
των υποχρεώσεων.
- Κρίση ποιότητας στην ελληνική οικονομία: Ισχυρή και κλιμακούμενη
τάση αναζήτησης από τα νοικοκυριά (42,5%) αλλά και προσφοράς από τις
επιχειρήσεις προϊόντων και υπηρεσιών χαμηλότερης ποιότητας. Αυτό
εγκυμονεί κίνδυνο υποβάθμισης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών
προϊόντων, ιδιαίτερα στα διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά.
- Επικίνδυνη άμβλυνση της φορολογικής συνείδησης για λόγους επιβίωσης:
Η μεγάλη φορoλογική επιβάρυνση σε προϊόντα και υπηρεσίες, σε
συνδυασμό με τη συρρίκνωση και υπερφορολόγηση των εισοδημάτων,
«χαλαρώνει» τα φορολογικά ήθη, με ορατό τον κίνδυνο μείωσης και των
δημόσιων εσόδων.
Το 47% του πληθυσμού (με αυξητικές τάσεις) είναι δεκτικό στη μη
έκδοση αποδείξεων προκειμένου να πετύχει κάποιο οικονομικό όφελος.
- Η αγορά βρίσκεται σε μια παρατεταμένη δεκάμηνη «χειμερία νάρκη»,
δεδομένου ότι το 70% των νοικοκυριών αναμένει τις εκπτώσεις (δύο μήνες
τον χρόνο) για να αγοράσει βασικά αγαθά.
- Καθίζηση συνεισφοράς στα εισοδήματα των νοικοκυριών από
επιχειρηματική δραστηριότητα (μόλις το 12,6% δηλώνει ως κύρια πηγή το
εισόδημα από επιχείρηση).
Βασική στήριξη των νοικοκυριών αποτελούν τα εισοδήματα από συντάξεις (42,6%).
- Δραματικές περικοπές στην κατανάλωση μετά την οριζόντια μείωση εισοδημάτων:
Το 70% των νοικοκυριών έχει κάνει περικοπές στις δαπάνες ειδών διατροφής, ενώ το 92% περιόρισε τις δαπάνες για ένδυση-υπόδηση.
Η ανεργία «τρύπωσε» σε κάθε σπίτι
Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, το 93,1% των νοικοκυριών είχε σημαντική μείωση των εισοδημάτων μετά το ξέσπασμα της κρίσης.
Ο μέσος όρος μείωσης του οικογενειακού εισοδήματος σε σχέση με τρία χρόνια πριν καταγράφεται στο 38%.
Ουσιαστικά βρισκόμαστε μπροστά στην παγίωση μιας οικονομικής
κατάστασης για τα νοικοκυριά που μας οδηγεί στην «οικονομία – κοινωνία
του ενός δευτέρου», ωθώντας στο περιθώριο και τα όρια επιβίωσης το
υπόλοιπο μισό του πληθυσμού.
Δραματική εικόνα παρουσιάζεται σε σχέση με τα ποσοστά απασχόλησης.
Σχεδόν το 40% των νοικοκυριών έχει στην οικογένεια ένα τουλάχιστο
άτομο σε ανεργία, ενώ το 33,5% δεν διαθέτει κανέναν εργαζόμενο.
Συνακόλουθα, οι συντάξεις αποτελούν για το 40% των νοικοκυριών την
κυριότερη πηγή εισοδήματος, εικόνα άκρως απογοητευτική για την
παραγωγική δυναμική της χώρας.
Οι όποιες δε νέες περικοπές των συντάξεων θα δώσουν τη χαριστική βολή στα νοικοκυριά, ιδιαίτερα τα πολυμελή.
Το 50% των νοικοκυριών αντιμετωπίζει πλέον σοβαρές οικονομικές
δυσκολίες, αφού για την κάλυψη των βασικών υποχρεώσεων αναγκάστηκε να
χρησιμοποιήσει πόρους από πηγές πέραν του τρέχοντος εισοδήματος
(δανεισμό από φίλους – συγγενείς, κάρτες, αποταμίευση).
Περίπου το 40% των νοικοκυριών, λόγω της απομείωσης των εισοδημάτων,
ανέφερε ότι έχει καθυστερημένες οφειλές, μεγαλύτερο μέρος των οποίων
αφορά τις πάγιες ανάγκες του νοικοκυριού (ηλεκτροφωτισμός, ύδρευση,
ενέργεια), τις οφειλές προς εφορία και τις δανειακές υποχρεώσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω από το 72% των νοικοκυριών αναμένει περαιτέρω συρρίκνωση του εισοδήματός του εντός του 2013.
Επιπλέον, το 49% του πληθυσμού δηλώνει ότι δεν θα μπορέσει να
ανταποκριθεί στις φορολογικές του υποχρεώσεις. Λαμβάνοντας υπόψη
πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό των πολιτών που βρίσκεται στα
όρια της φτώχειας αυξήθηκε από 16,3% το 2010 στο 22,9% του πληθυσμού το
2011. Υπολογίζεται ότι η εντεινόμενη ανεργία και οι περαιτέρω μειώσεις
στις κοινωνικές παροχές και τις φοροαπαλλαγές θα επιτείνουν το πρόβλημα.
Κόβουν ακόμα και τα άκρως απαραίτητα τα νοικοκυριά
Η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης είναι αξιοσημείωτη σε όλους τους
κλάδους. Σχεδόν το 70% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι έχει κάνει περικοπές
ακόμη και στα είδη διατροφής, το 80% στις μετακινήσεις, το 92% στις
δαπάνες ένδυσης-υπόδησης και το 83,2% στη θέρμανση του νοικοκυριού.
Σχεδόν το 90% του πληθυσμού έχει κάνει περικοπές σε ό,τι αναφέρεται ως
δαπάνες για «διασκέδαση και διαχείριση ελεύθερου χρόνου» (εστιατόρια,
καφέ, σινεμά, ταξίδια, αρτοποιεία).
Επιπρόσθετα, το 22% των νοικοκυριών δηλώνει ότι προμηθεύτηκε βασικά
αγαθά μέσω των δικτύων «χωρίς μεσάζοντες» και το 6% μέσω κοινωνικών
παντοπωλείων. Οι σχετικές μειώσεις έχουν συμπαρασύρει όχι μόνο τις
εμπορικές αλλά και τις παραγωγικές επιχειρήσεις, τα έσοδα του κράτους
από τη φορολογία, τις θέσεις εργασίας και κατ’ επέκταση και τα
ασφαλιστικά ταμεία.
Ενέργειες για την κάλυψη υποχρεώσεων (απαντήσεις πολλαπλής επιλογής)
Χρησιμοποίησαν χρήματα από αποταμίευση: 56,5%
Δανείστηκαν από συγγενείς – φίλους: 33,1%
Χρησιμοποίησαν πιστωτική κάρτα: 15,8%
Ρευστοποίησαν – πούλησαν μέρος περιουσιακών στοιχείων: 8,8%
Απευθύνθηκαν σε τράπεζες (διακανονισμός παλαιών οφειλών, νέο φοροδάνειο): 19,3%
Απευθύνθηκαν σε ενεχυροδανειστήριο: 3,4%
εφημεριδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου